Haperende neon en literatuur zijn altijd een fijne combinatie. Dit weekeinde zagen we in Alkmaar deze: “van te veel spek wankel je”. Wat mij betreft een geslaagde variatie op het origineel “van teveel spektakel wankel je allicht”
De dichtregel van Lucebert prijkt sinds 1994 op het Stadskantoor van Alkmaar. De dichter overleed voor hij het definitieve ontwerp kon maken. Deze regel werd gekozen door de erven. Een opmerkelijke keuze. Lucebert is nu juist de dichter van de geniale oneliners zoals “alles van waarde is weerloos” en de spektakel regel is nu niet bepaald de meest spectaculaire regel uit zijn oeuvre. Zoals anderen al opmerkten, het riekt naar “doe maar gewoon dan doe je gek genoeg”, niet heel karakteristiek voor de dichter van dit programma:
"Ik tracht op poëtische wijze
dat wil zeggen
eenvouds verlichte waters
de ruimte van het volledig leven
tot uitdrukking te brengen"
Maar misschien was het wel degelijk een sneer van Lubertus Jacobus Swaanswijk naar zijn streekgenoten. Hij kwam zelf uit Bergen. Dan zou het van hetzelfde laken en pak zijn als de Kaasmarkt van Charley Toorop.
Een bijzonder geestige weergave van een paar Noord-Hollandse kaaskoppen. (Chapeau voor het Stedelijk museum van Alkmaar dat ze dit niet verbergen in het depot, maar met grootmoedige zelfspot op zaal hangen.)
Het gedicht waar de lichtregel uitkomt heet “Meester”.
"het mag niet te veel zijn
niet rommelen daarboven
prakkezeren in grijs ijs mag
ik heb ook het hart vol rode lijm
gegeten tegen het ontploffen van details
van te veel spektakel
wankel je allicht
topzwaar bereik ik de top
elke lik prijkt als lokaas op het totaalbeeld
de calculaties van de zelfreflectie
hebben een ieder bedrogen een ieder verveeld
ik zie neer op eeuwen meesterschap alleen"
Zitten hier ironische sneren in naar Hollandsche nuchterheid? Ik zou zeggen van wel. Maar een knappe jongen die dat uit die ene regel op het dak haalt. Voordat de reparateurs met de neonbuizen aan de slag gaan, zou ik voorstellen om er een prijsvraag van te maken: kies de meest toepasselijke Noord-Hollandse Lucebert regel of variant daarop. Alvast een paar opties (alle suggesties welkom):
- Zonder spektakel geen licht
- Waren wij van europa de chinezen
was noord-holland een roze perzikentuin
De meest geniale variant van haperende neon in de literatuur komt overigens uit Under the Volcano van Malcolm Lowry. De alcoholistische en door delirium geplaagde hoofdpersoon woont in een appartement dat uitzicht heeft op een benzinestation met de naam Shell in knipperende neonletters. Helaas is de “S” uitgevallen zodat de hoofdpersoon in zijn roes om de paar seconden fijntjes wordt herinnerd aan zijn plek op aarde en/of het hiernamaals.
Het heeft mij altijd geintrigeerd hoe het volk volmondig “alles van waarde is weerloos” als waarheid heeft aangenomen. Het is nogal een aanname “alles”. Ik denk ook dat het onzin is. Ja, een Delfts Blauw bord, maar een Lied van Schubert? De Lof der Zotheid, De liefde?
ik denk dat de kracht van de bewering in het woord “weerloos” ligt.
Daar aangekomen stopt men met denken. Wie durft iets dat weerloos is te betwijfelen. De geest beweegt zich na zo’n woord richting weerloosheid (puppies, babies, kristal).
Weerloos dult geen tegenspraak. Dat is natuurlijk geniaal een niet te bewijzen bewering te laten eindigen met “weerloos”. Geen wonder dat een verzekering er brood in zag.
Ja 🙂 het is een beetje een lange-halen-snel-thuis uitspraak