Het overlijden van Les Murray kreeg in Nederland weinig publiciteit. Jammer want hij was een van de grootste dichters van de laatste veertig jaar. Z’n gedichten hebben de zeldzame combinatie van toegankelijkheid, humor, warmte en schoonheid. Een kleine ode
Les Murray geboren in 1938 groeide op in Bunyah, een gehucht in Australië. Hij had geen makkelijke jeugd.
“From just on puberty, I lived in funeral:
mother dead of miscarriage, father trying to be dead …
… all my names were fat-names, at my new town school.”
Maar hij ontdekte de poëzie en vanaf de publicatie in 1969 van de Planken kathedraal 1groeide zijn faam als dichter. Wat ik mooi vind aan zijn gedichten is zijn vermogen om het bekende met nieuwe taal te beschrijven, dat kan een nijlpaard zijn maar ook een groep motorrijders.
“… Santas from Hell
like a whole shoal leaning
wide wristed, their tautness stable
in fluency, fast streetscaping dwindling,
all riding astride, on the outside
of sleek grunt vehicles, woman-clung,
forty years from Marlon.2“
Het gedicht is één lange doorjakkerende zin die voorbij raast als de Harley’s. De alliteraties en neologismen (wide-wristed, streetscape, woman-clung) benaderen het heftige en lichtelijk bombastische chopper geluid van de motoren. En de laatste zin vat ik op als een sneer naar de niet erg originele manier waarop de motormuizen veertig jaar na Marlon Brando in The Wild One nog steeds indruk proberen te maken. Geestig en prachtig, toch?!
Toen de vader van Murray overleed schreef hij een gedicht dat heet Last hellos – omdat “mensen geen afscheid meer kunnen nemen. Ze zeggen voor het laatst hallo.” Het is een heel ontroerend en humoristisch “laatste hallo” aan zijn vader. Een terugkerende zin is:
“Don’t die – but they do”
“Ga niet dood – maar dat doen ze toch”. Er is vast wel iemand dat dit al gezegd heeft maar toch: als laatste eerbetoon aan Murray, zou ik zeggen:
“Dont die, Les.
but they do”
- Dit is ook de titel van de verzameling gedichten die in het Nederlands is vertaald door Maarten Elzinga
- Door Maarten Elzinga in het Nederlands vertaald als: een complete school / helse Sinterklazen, wijdpolsig leunend, strak in jakkerende /balans, door het het krimpend straatschap,/allen schrijlings om glad/grommend rijtuig, vrouw-omklampt -/ veertig jaar na de dagen van Marlon
Ja, het loopt. De vertaling, bij 2., is trouwens een bevestiging van wat ik ooit als de definitie van poëzie las : “poëzie is dat wat verloren gaat bij vertaling”.