Tien jaar nadat de Nederlandse staat ING moest redden, gaat het weer goed met de bank. 1,37 miljard winst en 700.000 nieuwe klanten. Hmm … merkwaardig. Is er iets veranderd bij onze voormalige Postbank?
Hebben we ons beleid aangepast? Zijn we duurzamer geworden? Minder korte termijn focus op ‘shareholder value’? Zakenbank afgesplitst van de particuliere bank? Minder bonussen uitgekeerd?
O nee, juist niet. We proberen natuurlijk wel de ‘onhoudbare beloningskloof met andere vergelijkbare bedrijven te dichten’. Dat te doen via bonussen was een foutje. Dat gaf teveel gedoe in de media. Volgende keer zorgen we dat we op een andere manier de “beloningskloof” dichten.
Joris Luyendijk en anderen onderzochten de financiële crisis van 2008 en hun meest verontrustende conclusie was: er is sinds die tijd niet veel veranderd. De financiële wereld is weer op dezelfde manier door gegaan. De systeemfouten die Luyendijk signaleert zijn er nog steeds:
- De financiële wereld is nog steeds zodanig gedereguleerd dat degenen die de risico’s nemen niet degenen zijn die betalen als het fout gaat.
- Er is de financiële wereld weinig “zero job security”. De werknemers in Londen die Luyendijk sprak hebben nauwelijks baanzekerheid en daardoor geen loyaliteit en binnen de organisaties is er nauwelijks continuïteit
- Banken zijn nog steeds “too big to fail”. Ze zijn zo enorm groot dat ze nauwelijks te managen zijn en ze zijn nog steeds zo groot dat ze in hun val een hele economie mee kunnen slepen
Luyendijk noemt nog een paar oorzaken zoals kredietbeoordelaars en accountants die niet onafhankelijk genoeg zijn van degene die ze moeten beoordelen en toezichthouders die niet genoeg capaciteit hebben om hun taak goed uit te kunnen voeren. Daarnaast noemt hij als oorzaak “amoraliteit”. De mensen in de financiële instellingen denken niet in morele termen over hun werk. Als het binnen de wet blijft is het OK. Dat ze met hun werk bijdragen aan immorele praktijken die rampzalige gevolgen hebben, wordt niet op die manier beleefd.
Dat laatste meende ik ook te merken aan de bankmedewerker die mij hielp om mijn ING-rekening op te zeggen. Op mijn uitleg over mijn teleurstelling in het gebrek aan verandering bij de ING reageerde hij minzaam glimlachend maar ook enigszins meewarig. Tja, wat moet je ook met zo’n vent in korte broek en sandalen die z’n miezerige privé-rekening komt opzeggen en iets moppert over duurzaamheid en bonussen?