Montaigne is een intrigerend filosoof. Hij presteert het om in de eerste drie zinnen van zijn verzameld werk al drie overduidelijke leugens te noteren en toch wil je verder lezen ….
Zo begint het voorwoord van de Essays met:
“Dit lezer, is een eerlijk boek. Het waarschuwt u al direct dat ik het uitsluitend voor privé-doeleinden en huiselijk gebruik bedoeld heb. Ik heb geen moment gedacht aan het nut voor u of aan mijn eigen glorie.”
‘Yeah, right’, zouden wij nu zeggen. Waarom publiceer je het dan? Montaigne legt in het vervolg uit dat het boek louter voor vrienden en bekenden is. Ok, misschien was dat ooit zijn bedoeling, maar waarom gaf hij dan later een herdruk uit? Waren er zoveel vrienden en bekenden bijgekomen?
Kletskoek dus en een diskwalificatie van wat daarna volgt. Moeten we het volgende wel voor waar aannemen?
“Ik wil dat men mij in mijn gewone doen ziet, eenvoudig en natuurlijk, zonder gezochtheid en gekunsteldheid, want[?] ik beschrijf mezelf.”
Is dat echt zijn intentie? Beschrijft hij in de Essais echt zonder gezochtheid en gekunsteldheid zichzelf? In het voorwoord in ieder geval niet en hij weet het. Het besluit met:
“Er is dan ook geen reden waarom u aan zulk een ijdele en onbeduidende materie uw tijd zou verdoen.”
Dus toch “ijdel”. Montaigne heeft een zeer koket spelletje met ons gespeeld.
En eerlijk is eerlijk: het is ook na vijf eeuwen nog steeds leuk.