Het toegeven van fouten (1) – Seneca

Een van de eerste vastgelegde pleidooien voor het toegeven van fouten is van Seneca. In brief 53 vertelt hij Lucius over een zeereis waarin hij heel erg zeeziek wordt. Wanneer hij weer aan land is, overpeinst hij de verschillen tussen lichamelijke en geestelijke tekortkomingen. Opvallend genoeg zonder een verband te leggen tussen het een en het ander.

Seneca vertelt dat hij zich heeft laten overhalen tot een zeereis hoewel het weer dreigend was. Als de storm losbarst, krijgt Seneca zo veel last van zeeziekte dat hij de stuurman onder druk zet om hem aan land te zetten. De stuurman weigert in eerste instantie omdat het heel gevaarlijk is om zo dicht onder de kust te komen. Maar Seneca heeft kennelijk de macht om hem ertoe te dwingen.

Eenmaal aan land en opgeknapt (hij heeft zijn lichaam met olie ingesmeerd. Helpt dat?) bedenkt hij dat lichamelijke gebreken zich steeds slechter laten negeren naarmate ze erger worden, maar dat dat bij “geestelijke” tekortkomingen omgekeerd is. Naarmate je er slechter aan toe bent, merk je er minder van. Op de vraag: “waarom niemand zijn gebreken toegeeft?” geeft Seneca als antwoord: omdat je niet wakker genoeg bent. Seneca bezweert  Lucilius om zich te wijden aan de filosofie omdat die als enige in staat zou zijn om onze “slaap” af te schudden.

“Laten wij dus wakker worden om onze dwalingen aan de kaak te kunnen stellen.1

Een prachtig pleidooi, maar Seneca legt geen verband met het voorafgaande. Ik zou zeggen dat het op zijn minst stom was om de zee op te gaan met slecht weer en ronduit onverantwoordelijk (misschien zelfs immoreel) om de anderen op het schip in gevaar te brengen als je last hebt van zeeziekte. Seneca lijkt zich daar geen rekenschap van te geven. Misschien daarom best wel een fraaie illustratie van zijn eigen these:

Waarom niemand zijn gebreken toegeeft? Omdat hij ook nu nog daar middenin zit …2

  1. Expergiscamur ergo, ut errores nostros coarguere possimus
  2. Quare vitia sua nemo confitetur? quia etiam nunc in illis est

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *